NATO müttefikleri arasında terörden en fazla çeken ülke olan Türkiye’nin terörle mücadeleyi İttifak gündeminde tutmaya ve bu konuda kararlı söylem benimsenmesine yönelik çabaları meyvelerini vermeye devam ediyor. Vilnius Zirvesi başlamadan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg arasında varılan anlaşmaya ilişkin metne, geçen yılki üçlü muhtırada olduğu gibi PKK, YPG/PYD ve FETÖ vurgularının girmesini sağlayan Türkiye’nin terörle mücadele konusundaki tavrı sonuç bildirisinin şekillenmesinde de etkili oldu.
TERÖRLE MÜCADELE ELZEM
Vilnius Zirvesi sonuç bildirisinde terörle mücadele geçen yılki Madrid Zirvesi’ne kıyasla daha kapsamlı şekilde yer aldı. Terörizmin kategorik olarak reddedildiğinin ve mümkün olan en güçlü şekilde kınandığının vurgulandığı belgede, “Terörizmin tüm şekil ve tezahürleriyle mücadele edilmesi ortak savunmamız için elzemdir” ifadelerine yer verildi. NATO, “Müttefikler bu tehditle kararlılıkla, azimle ve dayanışma içinde mücadele etmeye devam edecektir” mesajı verdi.
NATO-Ukrayna Konseyi toplantısına katılan Ukrayna lideri Volodimir Zelenski Cumhurbaşkanı Erdoğan ile İngiltere Başbakanı Rishi Sunak’ın arasında oturdu.
‘AYRILMAZ PARÇA’ VURGUSU
Terör örgütlerinin NATO halklarını, kuvvetlerini ve topraklarının güvenliğini tehdit ettiğinin altının çizildiği bildiride, “Terörist grupların oluşturduğu tehdit ve zorluklara karşı önleme, koruma ve engelleme önlemlerinin bir kombinasyonu yoluyla caydırıcı olmaya, savunmaya ve karşılık vermeye devam edeceğiz” ifadeleri yer aldı. NATO’nun terörizmle mücadeledeki rolünün İttifak’ın caydırıcılık ve savunmaya yönelik 360 derecelik yaklaşımının ayrılmaz bir parçası olduğu sonuç bildirisine yansıtılırken liderler, Terörle Mücadeleye İlişkin Politika Yönergeleri ve Eylem Planı’nın güncellenmesi talimatı verdiler.
ÖNEMLİ KAZANIMLAR
Türkiye’nin girişimlerinin bir başka sonucu da Stoltenberg’in, İttifak tarihinde ilk kez Terörle Mücadele Özel Koordinatörü atama kararı alması. NATO içinde Türkiye’nin terör örgütü olarak kabul ettiği bazı örgütlerin diğer müttefikler tarafından terör örgütü olarak tanınmaması çalışmaları zorlaştırsa da sonunda Genel Sekreter’in, başka alanlarda da yaptığı gibi, özel temsilci ataması formülü devreye sokuldu. Zirve sonuç bildirisinde özel temsilciye atıf yapılmamasının nedeni bu. Türkiye, Stoltenberg’den İttifak’ın terörle mücadele alanındaki çalışmalarını hızlandıracağına dair söz de aldı. Bildiride terör örgütlerine özel atıf yapılmasa da diğer belgelerde bu vurguların olması Türkiye’nin tezleri ve gelecekte atılacak adımlara zemin hazırlaması açısından önemli görülüyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a NATO temaslarında Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da eşlik etti.
UKRAYNA’YA DAVET YOK MONTRÖ’YE TAM DESTEK
– NATO’nun 90 maddelik Vilnius Zirvesi sonuç bildirisinde öne çıkan diğer unsurlar şunlar:
◊ İSVEÇ’İN ÜYELİĞİ: “İsveç’i ittifakın tam üyesi olarak karşılamayı dört gözle bekliyoruz. Bu kapsamda NATO Genel Sekreteri, Türkiye Cumhurbaşkanı ve İsveç Başbakanı arasında varılan anlaşmayı memnuniyetle karşılıyoruz” denildi.
◊ UKRAYNA: Ukrayna’nın beklediği üyelik daveti yapılmasa da bunun müttefikler anlaştığında ve şartlar oluştuğunda yapılacağı vurgulandı. NATO-Ukrayna Konseyi oluşturuldu. Ukrayna’nın geleceğinin NATO’da olduğu mesajı verildi.
◊ RUSYA: “Savaşı derhal durdur” çağrısı yapıldı. NATO’nun, Rusya’yla karşı karşıya gelme niyetinde olmadığı ve bir tehdit oluşturmadığı belirtildi.
◊ ÇİN: “Hedefleri ve zorlayıcı politikaları çıkarlarımıza, güvenliğimize ve değerlerimize meydan okumaktadır” vurgusu yapılsa da yapıcı çalışmaya açık olmanın sürdürüleceği mesajı verildi.
◊ BÖLGESEL PLANLAR: Mevcut planların üzerine bölgesel savunma planlarının da yapıldığının kaydedildiği bildiride, kökten değişen güvenlik ortamına karşılık, her yönden gelen tüm tehdide karşı NATO’nun toplu savunmasının güçlendirildiği vurgulandı.
◊ MONTRÖ: Karadeniz’de güvenlik, emniyet, istikrar ve seyrüsefer özgürlüğünü sürdürmeyi amaçlayan bölgesel çabalara Montrö Boğazlar Sözleşmesi yoluyla verilen desteğin altı çizildi.
